Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε πώς θα μοιάζει η Ευρώπη μόλις αυτή η πανδημία κάνει τον κύκλο της. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν ήδη σχετικά με τα οφέλη του να δουλεύει κανείς από το σπίτι, σχετικά με το ότι η πανδημία έχει ωφελήσει το περιβάλλον, σχετικά με το πως θα πρέπει να βελτιωθούν τα συστήματα υγείας και το πως ο ιός έχει εκθέσει μια απουσία ανθεκτικότητας.

Το τελευταίο δεν έχει απλώς να κάνει με την έλλειψη προετοιμασίας ή με την πρόβλεψη κρίσεων. Αφορά στην δύναμη των δημοκρατικών θεσμών -όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και αλλού- να αντέχει σε κρίσεις.

Ωστόσο αυτοί οι θεσμοί, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν αποδειχθεί ανθεκτικοί. Μέχρι στιγμής, η λαϊκή αποδοχή στην Ευρώπη για το lockdown, ειναι υψηλή. Όχι εξαιτίας των προσπαθειών της Κίνας και της Ρωσίας να σπείρουν δυσπιστία και διχασμό στις δημοκρατίες. Αυτός είναι ο άλλος ιός της Δύσης: οι προσπάθειες να υπονομευθούν οι δημοκρατικοί θεσμοί από το εξωτερικό και από το εσωτερικό.

Από το εξωτερικό, η Κίνα και η Ρωσία μοιράζονται το ίδιο αφήγημα για την πανδημία. Κατηγορούν την Δύση, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, ότι το ξεκίνησε. Και σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει τη Δύση και την διατλαντική σχέση, οι εκστρατείες προπαγάνδας και παραπληροφόρησης έχουν στόχο την Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι εξαιρετικά ευάλωτη σε τέτοια προπαγάνδα. Ένας λόγος είναι ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανησυχούν για το τι συμβαίνει στις ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο trump. Η Δύση έχει αποτύχει ξεκάθαρα να επιδείξει πολιτική ηγεσία σε αυτή την παγκόσμια επιδημία.

Ο άλλος λόγος για την ευάλωτη κατάσταση της Ευρώπης είναι ότι η ΕΕ ως Ένωση δεν έχει συνεκτική στρατηγική απέναντι στην Κίνα και στη Ρωσία. Τα κράτη-μέλη έχουν τη δική τους πολιτική απέναντι στο Πεκίνο και στη Μόσχα, είτε αυτό αφορά στην ενσωμάτωση της κινεζικής Huawei στα δίκτυα κινητής 5G ή στο ενδεχόμενο γερμανικές ενεργειακές εταιρείες να συνεργαστούν με τη ρωσική κρατική Gazprom για να στείλουν αέριο στη Δυτική Ευρώπη.

Αυτές οι αντιθέσεις ίσως φανούν μακρινές καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παλεύουν να σώσουν ζωές και να περιορίσουν τις επιπτώσεις από τον κορονοϊό. Αλλά οι προσπάθειες της Κίνας να πάρει με το μέρος της τις χώρες της ΕΕ, στέλνοντας ιατρικές προμήθειες, δεν είναι αλτρουιστικές ή φιλανθρωπικές. Πρόκειται να δείξουν την αδυναμία κάποιων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και την ικανότητα τους να ανταπεξέλθουν.

Πάνω από όλα, οι ενέργειες της Κίνας αφορούν στην προετοιμασία της δικής της ευρωπαϊκής εξόδου για την επόμενη ημέρα, για την ημέρα που θα τελειώσει η πανδημία. Μια τέτοια στρατηγική αφορά στην καθιέρωση μιας μόνιμης βάσης στα δίκτυα επικοινωνίας της Ευρώπης και σε άλλα στρατηγικά projects.

Πραγματικά, η Ευρώπη θα μπορούσε να αποτελέσει εύκολη λεία για να αγοράσει η Κίνα συμμετοχή σε εταιρείες που έχουν πληγεί σκληρά από την πανδημία. Με αυτό στο μυαλό, η Margrethe Vestager, η Επίτροπος για θέματα Ανταγωνισμού, δήλωσε σε συνέντευξή της στους Finacial Times ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα έπρεπε να αγοράσουν ποσοστά σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις έτσι ώστε να μην υποκύψουν σε κινεζικές εξαγορές.

Στο μεταξύ, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα λαϊκιστικά κόμματα και κινήματα σε μια προσπάθεια να διχάσει την ΕΕ και να αποδυναμώσει τους δημοκρατικούς της θεσμούς.

Η Ευρώπη είναι επίσης ευάλωτη με τρόπους που υπονομεύουν τη δημοκρατία της εκ των έσω. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban έχει εκμεταλλευτεί την πανδημία για να συγκεντρώσει ακόμη περισσότερες εξουσίες από την de facto αναστολή της ουγγρικής βουλής.  Η στρατηγική εξόδου του Orban για την Ουγγαρία φαίνεται να είναι, να διασφαλίσει ότι βγαίνει από την κρίση πιο ισχυρός από πριν.

Στην Πολωνία, το κυβερνών Νόμος και Δικαιοσύνη φαίνεται αποφασισμένο να προχωρήσει και να διεξάγει τις προεδρικές εκλογές τον Μάιο του 2020 μέσω επιστολικής ψηφου. Ας μην αναφέρουμε την έλλειψη πείρας της Πολωνίας στο να διεξάγει μια τέτοιου είδους ψηφοφορία και το γεγονός ότι για την ώρα η χώρα είναι σε lockdown. Αυτό παρεμπιπτόντως, δεν έχει σταματήσει τον πρόεδρο Andrrzej Duda από το να διεξάγει εκστρατεία, καθώς επιθυμεί την επανεκλογή.

Οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ έχουν αντιδράσει με τον συνηθισμένο τους τρόπο σε αυτές τις εξελίξεις: πολλή αμηχανία αντί για κυρώσεις. Υπάρχουν εξάλλου, πιο πιεστικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουν.

Ωστόσο, στη διάρκεια μιας κρίσης αυτού του μεγέθους, η δημοκρατία δεν μπορεί να τεθεί σε αναστολή. Αν μη τι άλλο υπάρχει περισσότερο από ποτέ η ανάγκη, οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι κυβερνήσεις να γίνουν πιο διαφανείς. Αυτό θα τις καταστήσει λιγότερο ευάλωτες και περισσότερο προετοιμασμένες για την επόμενη ημέρα.

Και υπάρχει πολύ περισσότερο η ανάγκη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες να σταματήσουν να κάνουν τα στραβά μάτια και να υπερασπιστούν τις δημοκρατίες τους από τις εξωτερικές και εσωτερικές απειλές.

Αυτό θα έπρεπε να είναι η άλλη στρατηγική εξόδου της Ευρώπης.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/81549